Divu je potreban štit
Respiratorni sincicijelni virus (RSV) je čest uzročnik infekcija disajnih puteva dece i odraslih i najčešći uzročnik ovih infekcija kod dece mlađe od pet godina.
Učestalost infekcija izazvanih RSV najviša je u uzrastu od drugog do šestog meseca života a gotovo sva deca do navršene druge, najkasnije treće godine, prebole bar jednu infekciju izazvanu ovim virusom.
Infekcije izazvane RSV javljaju se svake godine, sezonski u obliku manjih ili većih epidemija. Za naše područje karakteristična je pojava epidemija u kasnu jesen i tokom zimskog perioda. Virus se, slično drugim respiratornim virusima prenosi direktno sa inficirane na zdravu osobu odnosno dete kapljičnim putem ili indirektno kontaktom preko kontaminiranih predmeta (igračke, kvake na vratima, nameštaj i sl.).
Klinička slika varira od blagih simptoma infekcije gornjih disajnih puteva kao što su kašalj, curenje iz nosa, povišena temperatura, malaksalost i gubitak apetita, razdražljivost i sl. do teških oblika infekcije donjih disajnih puteva praćenih sviranjem u grudima i otežanim disanjem (bronhiolitis, pneumonija ili ređe traheobronhiolitis). U najtežim slučajevima potrebno je bolničko lečenje i primena kiseonika. Pošto je uzročnik infekcije virus antibiotici se ne koriste u lečenju.
Kako možete zaštititi vaše dete od RSV infekcije?
Opšte mere zaštite podrazumevaju higijenu ruku osoba koje neguju decu, onemogućavanje kontakta deteta sa osobama koje imaju kijavicu ili kašlju, prirodna ishrana dojenjem, adekvatna higijena igračaka i sredine u kojoj dete boravi, ograničavanje boravka deteta u kolektivnom smeštaju u sezoni RSV infekcije, sprečavanje izloženosti deteta duvanskom dimu. Ove mere su veoma važne ali zbog visoke zaraznosti i načina prenošenja virusa njihovom primenom nije uvek moguće sprečiti širenje infekcije.
Najteže kliničke manifestacije RSV infekcije sreću se kod odojčadi uzrasta do šest meseci. Poseban rizik od komplikacija i smrtnog ishoda usled RSV infekcije postoji kod prevremeno rođene dece, novorođenčadi i odojčadi sa hroničnom bolesti pluća po tipu bronhopulmonalne displazije (BPD), kod odojčadi i dece sa urođenim srčanim manama i one sa oslabljenim imunim sistemom.
Kao što se aktivnom imunizacijom odnosno primenom vakcina mogu sprečiti neke bolesti, tako se i RSV infekcija može sprečiti pasivnom imunizacijom odnosno primenom gotovih tzv. monoklonskih antitela. Palivizumab je humanizovano monoklonsko antitelo koje obezbeđuje zaštitu od RSV infekcije. Njegova primena je od suštinskog značaja za sprečavanje teških oblika infekcije kod dece u visokom riziku. Pasivna imunizacija palivizumabom se sprovodi u sezoni RSV infekcija (najčešće je to period od oktobra do februara) davanjem jedne mesečne doze tokom trajanja sezone (najviše pet doza).
Zakonom o zaštiti stanovništva od zaraznih bolesti u našoj zemlji je uvedena obavezna pasivna imunizacija lica u posebnom riziku protiv infekcije izazvane RSV. Programom obavezne imunizacije stanovništva definisane su sledeće rizične kategorije:
1. deca koja su rođena pre 29. nedelje trudnoće koja na početku RSV sezone imaju manje od 12 meseci;
2. deca koja su rođena pre 32. nedelje trudnoće koja na početku RSV sezone imaju manje od 6 meseci;
3. deca sa hroničnom plućnom bolesti /bronhopulmonalnom displazijom koja na početku RSV sezone imaju manje od 12 meseci;
4. deca sa hroničnom plućnom bolesti/bronhopulmonalnom displazijom koja na početku RSV sezone imaju manje od 24 meseca, ukoliko im je šest meseci pre početka sezone bila neophodna terapija (primena kiseonika, hronična primena kortikosterioda, bronhodilatatora i /ili diuretika);
5. deca sa urođenim srčanim manama komplikovanim značajnim hemodinamskim poremećajima koja na početku RSV sezone imaju manje od 12 meseci;
6. u skladu sa principima dobre kliničke prakse i indikacijama zasnovanim na medicinskim dokazima, imunoprofilaksa palivizumabom se može primeniti i van navedenih indikacija, po konzilijarnoj odluci tri lekara subspecijaliste u tercijarnoj pedijatrijskoj ustanovi (neonatolog, pulmolog, kardiolog).
Palivizumab se primenjuje u sledećim zdravstvenim ustanovama za lečenje dece na tercijernom nivou zdravstvene zaštite: